اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزای عملکرد در توتون گرمخانه‌ای

به منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزای عملکرد توتون گرمخانه‌ای رقم ویرجینیا ای یک (VE1)، آزمایشی در سال‌های زراعی 1384-1383 و 1385-1384 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات توتون رشت در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارها عبارت بودند از کشت بدون آبیاری تکمیلی (SI0)، آبیاری تکمیلی تا انتهای مرحله غنچه‌دهی (SI1)، آبیاری تکمیلی تا انتهای مرحله گل‌دهی (SI2) و آبیاری کامل (SI3). مقدار آب در هر نوبت آبیاری براساس ظرفیت نگهداری رطوبتی خاک و حداکثر کمبود رطوبت مجاز (MAD) تعیین گردید. ظرفیت رطوبتی خاک با استفاده از دستگاه صفحه فشاری (Pressure plate) و زمان آبیاری با استفاده از دستگاه تانیومتر تعیین شد و در هر نوبت آبیاری خاک تا حد ظرفیت زراعی آبیاری گردید. محصول توتون در شش چین برداشت شد. در مرحله گل‌دهی کامل، صفات کمی گیاه از جمله طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ‌ها، ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ و بعد از برداشت، عملکرد برگ تر و خشک و همچنین صفات کیفی از جمله درصد قند و درصد نیکوتین اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که کلیه صفات مورد بررسی غیر از تعداد برگ‌ها در بوته تحت تأثیر آبیاری قرار گرفتند و بین افزایش مقدار آب آبیاری با صفات مذکور همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت. اثر سال به غیر از عملکرد برگ خشک در بقیه صفات مورد بررسی معنی‌دار نبود، بطوری که در سال اول آزمایش توزیع نا مناسب بارش در مرحله بعد از نشا کاری موجب استقرار ضعیف‌تر بوته‌ها شد و عملکرد برگ خشک نسبت به سال دوم کمتر بود. میانگین عملکرد برگ خشک در تیمار (SI3)، (SI2)، (SI1) و (SI0) به ترتیب 80/2096، 00/2170، 00/1974 و 00/1302 کیلوگرم در هکتار بود. شاخص بهره‌وری آب از نظر عملکرد برگ خشک و سود ناخالص در هر دو سال در تیمار آبیاری تکمیلی تا پایان مرحله غنچه‌دهی (SI1) نسبت به سایر تیمارهای آبیاری برتری داشت. بنابراین اعمال آبیاری تکمیلی مناسب در افزایش عملکرد کمی و کیفی توتون در مقایسه با شرایط بدون آبیاری و برای استفاده بهینه از منابع آب منطقه یک امر اجتناب‌ناپذیر است.